| Πόλυ Μαμακάκη Ο έρωτας εξ αποστάσεως Βαρβάρα Ρούσσου | |
Πόλυ Μαμακάκη, Περίπατοι στον κήπο για δύο, (.poema..) εκδόσεις, 2013 Το γενικότερο ερώτημα που τίθεται από τα πρώτα ποιήματα της συλλογής είναι νομίζω παλαιό, αλλά η διαχρονικότητά του το ανανεώνει διαρκώς: Πώς ο επιδιωκόμενος λυρισμός δεν εκπίπτει στο μελοδραματικό κλισέ και ποιοι οι τρόποι που, ενώ συγκρατούν, ταυτόχρονα εκτινάσσουν τη συναισθηματική θερμοκρασία του ποιήματος; Πώς ο κατορθωμένος λυρισμός που συνάπτεται με το ερωτικό συναίσθημα αξιώνεται την ποιητικότητα χωρίς να εκχυδαϊστεί σε φτηνή και εύπεπτη φλυαρία; Το ειδικότερο επίσης ερώτημα, θεματικής φύσης, είναι ώς ποιον βαθμό ο έρωτας μπορεί να (επανα)τροφοδοτεί μια σειρά νέων ποιημάτων και να αισθητοποιείται με φρέσκια ματιά και ανανεωτική πνοή; Για την Πόλυ Μαμακάκη η παρούσα είναι η τέταρτη ποιητική συλλογή την οποίαν προοιωνίζουν θεματικές κατευθύνσεις, μορφολογικές αναζητήσεις, λέξεις και φράσεις της προηγούμενης συλλογής, του 2012, με τίτλο εν(d)ος. «Λόγος στερημένος την εκφορά/ [...]Πατάς mute-γράφεις το ποίημα» έγραφε η ποιήτρια στην προηγούμενη συλλογή, εστιάζοντας στην αιτία που γεννά ένα ποίημα: ό,τι δεν μπορεί να λεχθεί (κυρίως δια ζώσης) μπορεί να μετουσιωθεί σε ποίημα. Αυτή η σχέση φαίνεται να διέπει τον έρωτα και συχνά τον εξ αποστάσεως, εφόσον τέτοιος έρωτας υπονοείται σε ορισμένα ποιήματα της Μαμακάκη. Ηδη από την προηγούμενη συλλογή, όπως προαναφέρθηκε διαφαίνεται η απόσυρση του υποκειμένου από τον μάλλον οδυνηρό και ανιαρό περίγυρο της καθημερινότητας και η περιχαράκωσή του σε έναν κόσμο κυριαρχίας του εμείς-ζεύγους, ως αντίβαρο στις ματαιώσεις που προσφέρει η ζωή πέρα απ τον έρωτα. Το βιβλίο ανακαλεί μπαρτικά «αποσπάσματα» ερωτικού λόγου: τα περισσότερα ποιήματα δικαιώνουν τις βαθυστόχαστες παρατηρήσεις του Μπαρτ για τον ερωτικό λόγο. Στα ποιήματα της συλλογής κυριαρχεί η απουσία και ιδίως η μνημείωση της στιγμής, -οφθαλμοφανής η στόχευση από το μότο του J. Prevert- εκείνης της ερωτικής στιγμής που δημιουργεί την αίσθηση του απόλυτου και που υποκαθιστά στη μνήμη κάθε γήινη μηδαμινότητα, που αναιρεί τη μονάδα χάριν της ερωτικής δυάδας. Ο τίτλος εξάλλου φανερά προκρίνει το ζευγάρι και το τοποθετεί στην Εδέμ του έρωτα, σε έναν περίπατο στον κήπο της αιωνιότητας. Γιατί αυτή είναι η νοητή προέκταση της ερωτικής στιγμής: το πάντα. Σε έναν αέναα επαναλαμβανόμενο περίπατο στον κήπο, οι δύο διαστέλλονται για να γεμίσουν τον κόσμο σε βαθμό που να εξισώνει τη συλλογικότητα με τη δυάδα («Ακρωτήρι ο Παράδεισος», «Αίσθηση», όπου ο ενδιαφέρων ρυθμικά στίχος: εσύ εγώ εμείς τίποτ' άλλο κανείς). Ωστόσο, η πραγματικότητα καραδοκεί σκληρή ακόμη κι αν το ποίημα επιχειρεί να την ξορκίσει («Scripta manent»). Η απουσία επιβάλλεται από τη χωρική απόσταση και υποσκάπτει την ενότητα απειλώντας με ψυχική απόσταση τους δύο και κατακερματισμό τον έναν. Η υποκειμενικότητα συγκροτείται μέσω της παρουσίας του άλλου και εν τη απουσία του η γραφή (το γράφω και η πράξη γραφής -γράμμα, ηλ. μήνυμα, ποίημα- αναφέρονται σε ποιήματα της συλλογής) συγκρατεί το υποκείμενο και ταυτόχρονα το συνδέει με το απόν εσύ. Eνα στοιχείο που διέπει αυτό το βιβλίο, περισσότερο από το προηγούμενο, είναι η μορφολογική ποικιλία που πραγματώνεται με τόλμη κι αναδεικνύει τις γόνιμες δοκιμές της ποιήτριας: από τα πολύ σύντομα ποιήματα που οπτικά αλλά και με την πυκνότητά τους παραπέμπουν στο χαϊκού, περνάμε σε ποιήματα με περισσότερους στίχους (περίπου οκτώ έως εικοσιπέντε στίχων), όχι ιδιαίτερα πολυσύλλαβους και σε άλλα που ενώ σύντομα επεκτείνουν τον στίχο στα όριά του δίνοντας, οπτικά, την αίσθηση ενός πεζού ή αγγίζοντας το όριο του στίχου-παραγράφου (verset). Ενδιαφέρουσες φόρμες, το ποίημα «Συνεπαρμός» σε δίστιχα και το «Σονέτο ελεύθερης κατάφασης», όπου η αναφορά στον τίτλο μιας φόρμας σταθερής μορφής και η διάλυσή της στο ποίημα συνιστά έναν ενδιαφέροντα διάλογο με την παράδοση του σονέτου. Η στίξη είναι εμπρόθετα πολύ περιορισμένη, συχνά υποστηρίζοντας με την έλλειψή της τη συνεχή ροή του ποιητικού λόγου, ενισχύοντας τον εξομολογητικό τόνο. Συγκριτικά με την προηγούμενη συλλογή η Μαμακάκη αυτοπεριορίστηκε, σε μεγάλο βαθμό, αναφορικά με την αφηγηματικότητα του ποιήματος (έντονη στο urban poetry όπου επιχειρείται η χαρτογράφηση της πολύπλευρης αστικής καθημερινότητας και οργανώνεται μια ποίηση-κάμερα), ενεργοποίησε με την τάση επιγραμματικότητας τη δραστικότητα των λέξεων, προτίμησε, και πολύ ορθά, την ελέγξιμη, από κάθε άποψη, συντομία και προχώρησε προς την αφαιρετικότητα που κινητοποιεί, ιδίως σε ποιήματα τέτοιας θεματικής, την αναγνωστική φαντασία. Η Μαμακάκη του urban poetry με τους τρόπους του Περίπατοι στον κήπο για δύο θα δημιουργούσε, νομίζω, μια ενδιαφέρουσα οπτική και μια ωριμότερη και πιο ανοιχτή ματιά στον κόσμο. | |
Πηγή: περιοδικό (.poema..), τεύχος 21, http://www.poema.gr/review.php?id=97&pid=
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου